Marta Diz é a presidenta da Asociación A Baralla, de O Mosteiro, en Meis. Veuna nacer,  medrar, pararse e volver. Hoxe, fundamentalmente, axudan a aqueles que, por ser minoritarios, teñen menos atención sobre os seus males.

A Baralla é unha asociación fundamentalmente solidaria, pero cóntenos como foron os inicios. 
A Baralla tivo como dúas fases. Comezou no 2003, de casualidade. Preguntáronnos se podiamos facernos cargo dunhas festas parroquiais, sen ser nós moito de curas... Pero eramos novos e decidimos facernos cargo, coa condición de poder facer un día para a mocidade e un festival de música. O Dolorock era o proxecto máis grande que tivemos na Baralla. O seguinte ano xa non seguimos coas festas, pero si co festival. E para darlle unha estrutura, fundamos a asociación no 2005.

E por que se deixou de facer? 
Porque non tiñamos tempo. Era totalmente altruista e as horas que tiñamos de tempo libre, de vacacións... adicabámolas totalmente ó festival. Nós medramos, formamos familias... e non podemos adicarnos desa maneira. Iso, unido a que tamén se profesionalizaron case todos os festivais e nós, ou nos convertiamos en empresa, ou non podiamos seguir competindo. Co cal, no 2011 foi o último que fixemos.

E hai idea de volvelo recuperar, aínda que sexa máis pequeno?
Oxalá. É algo que sempre temos na cabeza, e todo o mundo nos pregunta “cando volve o Dolorock?” Pero é moi complexo. Si nos gustaría facer algo, pero necesitamos sangue nova para que nos axude.

É unha queixa común das asociacións, pero vós sodes novos...
Nós somos un pobo pequeno e se das unha volta ves que os que estamos facendo cousas somos os mesmos en diferentes espacios. Si que tentamos contar co apoio das persoas que veñen detrás, pero falta que formen parte desa estrutura e que teñan esa proactividade para levalo a cabo.

Co Dolorock foron pioneiros, porque daquela non había tantos festivais como hoxe en día.
Si. Daquela estaba en Caldas o Cultura Quente, que logo foi o que se converteu en Portamérica, e en Vilagarcía o Festival do Norte. Pero eran profesionais. O que faciamos para poder competir con estes grandes era estar atentos ás novidades que podían saír. Cando dis que estivo Vetusta Morla gratis en Meis... Eran os principios.

Un dos eventos máis coñecidos que facedes é a Carreira por Leo. Como comezou?
Nós deixamos a asociación en ‘stand by’ no 2011. Leo naceu en outubro do 2021, era o fillo dunha das persoas da asociación, e en marzo de 2022 tiveron que trasladarse a Barcelona para conseguir un transplante, porque naceu cunha enfermidade rara. Aí descobres que en Galicia e noutras Comunidades non había axuda para o desprazamento ás familias. Doutra banda, había un festival solidario no CPI Mosteiro, que ese ano decidiron adicarllo á familia de Leo para recadar cartos. Como a nós nos tocaba de cheo, decidimos reactivar a asociación e poñernos man a man co cole. Vendemos máis de 2.000 camisetas, pulseiras, rifas... E recadamos 20.000 euros. Tristemente Leo faleceu en novembro de 2022 e a súa familia, que non tocara os cartos, doounos a outras asociacións. Á vez, levamos a cabo unha recollida de sinaturas para que en Galicia tamén houbese esa axuda para as persoas que se teñen que desprazar, e no Parlamento puxéronse dacordo os tres partidos e aprobouse. 

E agora siguen por Leo, aínda que el non estea...
Si. Porque a súa familia, sobre todo seu pai, quería levar a cabo algo que fose como o seu legado, que perdurase e que valese para outras familias. El é deportista e decidiu facer a carreira, que queremos que sexa a carreira das enfermidades raras. Este ano será a terceira edición.

Cando vai ser e a que asociacións irá o recadado?
Será o domingo 5 de outubro. É unha carreira de 5 quilómetros e despois unha andaina entre 5 e 6 quilómetros e medio. Destinarase á asociación da síndrome de Duchenne e á da síndrome de Alexander, da que hai un neno no Grove e outro en Nigrán.

Algún outro proxecto novidoso?
Paralelamente á carreira estamos facendo as Quedadas de Leo, onde hai profesionais que lle aprenden á xente técnicas para correr mellor. Tamén fixemos un taller de marcha nórdica, que tivo bastante éxito. Agora haberá todos os xoves de 18 a 19 e de 19 a 20 horas, dous grupos de marcha nórdica.

E a xente responde ben?
Totalmente. O primeiro ano entendiamos que ía ser un boom e si que cubriu as expectativas, porque chegaron case a 2.000 persoas e recadamos 12.000 euros que foron para Fegerec (Federación Galega de Enfermidades Raras e Crónicas). O ano pasado, que foi adicado a Art for Dent o 75% e o 25% a Bicos de Papel, superamos as 2.000 persoas e conseguimos case 25.000 euros. A xente é moi solidaria.

Que lle aporta estar en todas estas actividades?
Todo. Ver que podes axudar ós demais é moi importante. Moitas veces a miña familia tenme que aturar e teño que centrarme máis neles que no resto, pero igual que nos pasaba no Dolorock, que vías toda esa xente nova que pon a Meis no punto de mira. Agora dicir que tamén a carreira das enfermidades raras é en Meis, axuda un montón.