Alba Basallo é a traballadora social de Afasal. Recoñece que, aínda que é duro ver como os enfermos van perdendo as súas capacidades, tamén hai momentos de risas e, nótase ó escoitala, tamén moita vocación.

Pode ser que o alzhéimer súfrano case máis as familias que os propios enfermos?
Nós sempre dicimos que, obviamente, hai un enfermo, que é o que padece a enfermidade, pero colateralmente, desde que hai un diagnóstico, a familia forma parte dese proceso e acompaña á persoa. É unha parte fundamental, importantísima.

Como axudan a estas familias neste proceso tan duro?
O primeiro contacto suele ser cando hai un diagnóstico. Nese momento síntense un pouco perdidos: que fago agora? Que vai pasar? Entón empezamos con asesoramento, traballamos tanto coa persoa que ten a enfermidade como con ese acompañamento familiar, en todas esas etapas do proceso, que é moi longo.

E ós propios enfermos, que axuda lles prestan?
Temos talleres de estimulación cognitiva, que son súper importantes á hora de enfrontar a enfermidade, porque proporcionan, xunto coa medicación, conservar na medida do posible esas capacidades que a persoa aínda ten. Fan que as manteñan durante máis tempo. Ó mesmo tempo, temos, para as persoas coidadoras, grupos de apoio onde comparten experiencias, que é moi importante para non sentirse sós.

"Asociamos alzhéimer con esquecer algo, pero non sempre é así. Ás veces empeza con cambios de comportamento"

Eses talleres tamén están recomendados para previr a doenza?
Está demostrado que, sobre todo para as demencias vasculares, que son as que se orixinan por exemplo por ictus, manter uns bos hábitos de vida como a dieta mediterránea, pode previlas. E o reforzo cognitivo é súper importante. Desde o momento que hai un diagnóstico, os neurólogos suelen mandarnos a estas persoas, porque é unha forma de preservar estas capacidades. Oxalá houbese unha cura, pero non se espera a curto prazo, e o reforzo cognitivo axuda a que a enfermidade avance máis lentamente. A parte de que socializan e é moi beneficioso.

Que diferencia hai entre o alzhéimer e outras demencias?
É verdade que o alzhéimer é como ese familiar coñecido que todo o mundo ten. Pero o alzhéimer é unha das demencias. Hai outras como a enfermidade de Huntington, as frontotemporais, as vasculares... Teñen unha sintomatoloxía diferente, aínda que si hai unha perda cognitiva en todas elas.

Como chega a xente a Afasal? 
Hai persoas que veñen aínda sen diagnóstico, porque teñen sospeitas. Nós asesoramos, informamos e escoitamos as demandas que teñen. Outras persoas veñen xa derivadas do neurólogo e aí empezamos a intervención.

E ten un custe, non si?
Oxalá puidera ser completamente gratuíto, pero as subvencións non chegan para o persoal que temos que ter, e si teñen que aportar unha cantidade para eses talleres.

Canta xente traballa en Afasal e cantos pacientes atenden?
Temos psicólogo, traballador social, terapeuta ocupacional., auxiliar... Somos cinco persoas. En canto a pacientes, temos talleres en Vilagarcía e no Grove e estamos entorno a unhas 30 persoas.

Antes faloume de “sospeitas”.Que signos poden anunciar o alzhéimer ou demencia?
Asociamos alzhéimer con que esquezo algo, pero ás veces son outras cousas. Por exemplo, comportamentos diferentes ós que tiña a persoa. Un exemplo podería ser o desa persoa que vai comer a casa de súa nai todos os domingos e, de repente, pasa dunhas receitas moi elaboradas a atopar unhas comidas moi diferentes, ou algo moi simple. Pode marcar que a persoa xa non é quen de elaborar unha receita  que seguía toda a vida. Tamén, asociamos alzhéimer con persoa maior e non sempre é así. Si que, canta máis idade, máis números tes nese bombo, pero pode pasarlle a calquera. De feito, hai persoas moi novas que están chegando á asociación.

Para vostedes, como é traballar con esta enfermidade tan cruel?
Podemos velo dende as dúas partes. En canto a que non ten cura e a persoa vai perdendo as súas capacidades é unha enfermidade dura, pero logo nunca hai que esquecer que detrás do alzhéimer hai unha persoa, sempre. Ás veces parece que esa persoa deixa de ser quen é. Para nada. Hai moita vida despois do alzhéimer e temos momentos de risa e pasámolo realmente ben traballando con eles, a pesar de que a nivel emocional tamén te involucras.

Os familiares, que necesidades lles transmiten?
O que máis demandan é que a Dependencia chegue no momento preciso e non como pasa a moita xente, que está anos esperando. E tamén, as prazas públicas en residencias son as que son e non chegan.

E afectoulles o apagón de hai unhas semanas?
Foi gracioso que os usuarios dicían: “Bueno, muller, isto non pasa nada, nós viviamos así, sen luz!”. Eles moi ben, moi integrados. Eramos nós as que estabamos máis nerviosas ca eles.

Podería mandar unha mensaxe a esas persoas que acaban de recibir o diagnóstico?
Transmitirlles que non están sós, que chamen á asociación que teñan máis cercana e alí estamos para calquera necesidade, para axudalos e acompañalos.