Carmiña naceu en Vilagarcía nun tempo en que a guerra (in)civil comezaba a escoitar menos balas cruzándose de lado a lado, e iniciando varias décadas nas que so ían nunha dirección. Era un tempo pobre, en todos os sentidos, e Carmiña non naceu nun palacio nin en grandes propiedades. Foi unha muller pragmática xa dende nena, cando intentou cumprir coa obriga que lle poñía seu pai de coidar á vaca levándoa a escola para poder aprender mentres a vixiaba. Leva ela esa astuta humildade ata o detalle máis pequeno, pois a escaseza que se aprende por experiencia queda marcada por sempre.

Carmiña foi feliz con Segundo e o pequeno Jorge, pero demasiado cedo para a vida quedou soa a cargo dun rapaz ao que, aínda que ela quedara con menos, non ía faltarlle de nada. Así o fixo con todos os que temos a sorte de tela nas nosas vidas. O dicionario aínda non ten verbas suficientes para as persoas coas que non coincides en apelido ou sangue, pero compartes todo o demais. E así foi con ela, á que lembro todos os días da vida ao carón da miña avoa man con man, desgastadas de traballar e fortes coma un con no que bate o mar e nunca o move. Con 80 anos xa cumpridos segue entendendo que a súa vida é traballar, porque hai dúas cousas que nunca poderás quitarlle a Carmiña: as ganas de sentirse útil e o viño rabudo para comer.

Así é Carmiña, e así son tantas e tantas mulleres da nosa terra. Incansables e teimudas ás que non lle cambian a vida os discursos grandilocuentes e os grandes símbolos, senón as cousas do día a día como a subida da non contributiva, a baixada da luz e unha enfermeira amable ao lado da casa. Porque elas souberon sempre que foron fillas dunha época e dunha educación que non van cambiar para si, pero saben que deben mellorar para as demais. E así o fan.

Estas pasadas foron as primeiras festas de Nadal que non estiven con ela na mesa. Non foron iguais, e maldito o mundo que non nos deixe seguir rindo e aprendendo de quen todo o sabe, todo o viviu, todo o entregou aos demais e nada se queda para si. Bendito sexa o mundo de mulleres como Carmiña, no que a felicidade pasa por deixarse a pel para que os que están ao seu carón nunca sufran o que ela pasou. Na miña familia iso sempre o fixeron as mulleres, ás que nunca seremos quen de agradecer tanto como sacrificaron por culpa dunha obrigación social inxusta e indigna, mentres tanto facían para que hoxe póidase berrar. Na súa honra e polo seu traballo, este mundo debe ser mellor. Por sempre agradecido a todas, ás de entón, ás de hoxe e ás de mañá. Todos os días da miña vida.