O noso é un país que foi de emigrantes. Moitos sabemos como golpea no corazón de cadaquén e na alma do pobo ese duro mazo da fame e da miseria, que obrigaba á nosa xente a arrear polo mundo, na procura dun anaco de pan para facer sopas con auga quente e sen unto, como levaban as que comían na casa, unha vez ao día ou cada segundo día. Emigraron milleiros, miles de milleiros dos nosos galegos que, cunha man diante e outra detrás, foron a establecerse e traballar onde podían. Foron polo mundo adiante e moitos non puideron volver.
Segundo escribe José Ramón Campos, entre 1885 e 1930, uns novecentos mil galegos emigraron a países de América, “máis do cincuenta por cento da emigración española”. Embarcaban nos portos da Coruña, Vilagarcía-Carril ou Vigo e facían a travesía en condicións difíciles, moitos deles non sabían a onde se dirixía aquel barco enorme, máis grande que calquera das casas do lugar que deixaban. Ían para Cuba, Porto Rico ou México, para Brasil, Arxentina e Uruguai, para onde estivera un veciño agardando a chegada. Para aqueles países que querían man de obra barata de xente traballadora, para os servizos, para a industria e para o que fose.
Cando se presenta a crise mundial de 1929, con aquela redución do comercio, mingua tamén o fluxo migratorio e establécense controis da emigración. Sobre as orixes daquela crise, algúns estudosos atribúena á superprodución e hai quen pensa que foi provocada polas desigualdades sociais, ao existir unha numerosa clase traballadora mal pagada e, xa que logo, sen capacidade adquisitiva. Os actuais lideres sociais e políticos deberían repasar a historia, para non repetir erros que poden costar caros, outra vez máis.
A emigración galega, ata xa ben entrado o século vinte, era maioritariamente masculina. A nosa sociedade tiña unha estrutura sexista e as mulleres deberían ir acompañadas dun familiar ou seren reclamadas dende o país de destino.
Eran aqueles tempos. Por certo, parecidos aos tempos dos inmigrantes que se achegan agora a Galicia ou a Europa. Os galegos que marchaban, moitos deles analfabetos, tiñan unha idade media entre dezaoito e vinte anos, máis ou menos, como os inmigrantes de hoxe. Neste caso, a Tía Manuela entende que “é necesario o respecto mutuo, traballo e salario”.